بسم الله الرحمن الرحیم
خلاصه از تاریخچه خبرنگاری نوشتاری وغیرنوشتاری درجهان وافغانستان
خبرنگاری درعمر خویش سیرسعودی را پیموده وازابتدایی ترین مرحله آغاز و بعد از طی مراحل ، به پیشرفته ترین مرحله قدم گذاشته که یکی ازرکن اساسی دموکراسی تلقی شده وباعث تغییر وتحولهای شگرف درقدرتها ، مسایل اجتماعی وسیاسی گردیده است .
تاریخچه خبرنگاری از "روم" درحدود 2000 واندی وبا نشرمتنی بنام " اکتات یوما" به شکل خیلی ابتدایی آغاز می شود، مرحله دوم درقرن سوم میلادی درزمان " بابک " شاه ایران خبرنامه بنام "روزنامک" که خبرهای دولتی واشراف را منتشر می نمود بازمی گردد.
خبرنامه سوم درسال 713 م درپیکین نوشته شد که بنام " کای یو وان " یاد می شد که محتویات این خبرنامه را اخبار دولتی ومسایل اجتماعی تشکیل میداد.
اما به صورت مدرن وپیشرفته درسال 1605 م درآلمان قدیم درشهر بنام "استراسبورک" خبرنامه بنام ریلیشن ( ریتیو) که معنی پیوند وارتباط را می دهد توسط شخصی بنام کارولیس ایجاد گردید. این رسانه به صورت هفته نامه نشر می شد وتوسط دستگاه چاب به وجود آمده بود.
خبرنامه ریلیشن بیشترمسایل عمومی را تحت پوشش قرار می داد ومدت هفتاد سال عمرکرد.
تاریخچه خبرنگاری درلندن درسال 1621 م با آغازبه کارروزنامه بنام "کورنت " شروع شد که محتوای آن شامل موضوعات عمومی واجتماعی بود.
درفرانسه درسال 1631م اولین روزنامه بنام " گزت " منتشرشد .
درسال 1645م روز نامه بنام "پست" با ویژه گی ماندگاری به دوام خویش در سویدن به نشر رسید.
درآمریکا در شهر "بوستن" درسال 1690 م خبرنامه به نشر رسید که بنام "پپلک آکورینسس (رخدادهای اجتماعی) به نشر می رسید که فقط در یک شماره محدود شد وسپس متوقف گردید، دلیل توقف این بود که این خبرنامه یک خبر انتقاد آمیز را در باره شهر دار شهر "بوستن" به نشررسانیده بود.
خبر نامه هفتگی "نیویورک" درسال 1734 م تحت نام " ویکلیک ژورنال" نشر می شد.
درسال 1752 م در کانادا خبرنامه بنام "هالفیکس گزت " به نشر می رسید.
درسال 1803 روزنامه نگاری به کشور استرالیا رسید که بنامهای "سیدنی گزت ونیو صوت اید ورتایزمینت "یاد می شد.
درهند خبرنامه بنام "بمبیی شماچار" درسال 1822 وارد این کشورشد.
درسال 1838 م درزمان محمد شا ه قاجار، خبرنگاری وارد ایران شد که بنام "اخبار " یاد می شد
اخبار، توسط شخصی بنام "محمد صالح شیرازی" مدیریت وسرپرستی می شد که خیلی به صورت ابتدایی نشرات می نمود.
درجاپان درسال 1875 م تاریخچه خبرنگاری با آغاز بکار نمودن نشریه بنام "نیچی نیچی " برمی گردد.
اما درافغانستان تاریخچه خبرنگاری درزمان امبر شیرعلی خان درسال 1875 م بر میگردد که گاه نامه بنام "شمس النهار" با خط نستعلیق نوشته می شد وتوسط شخصی بنام " میرزا عبدالعلی " اداره می شد ودرتعداد 16 صفحه به نشر می رسید.
شمس النهار دوبار یا سه بار دریک ماه به نشر می رسید این گاه نامه درطول عمرش 48 شماره به نشر رسانید که در حدود سه سال دوام پیدا کرد و حکومت آنوقت از عرض وجود نمودن گاه نامه احساس خطر نمود ودستور توقف کار آنرا صادر نمود.
تا اینکه درافغانستان نشریه دیگر بنام " سراج الاخبار درسال 1284 خورشیدی ( اوایل قرن بیستم میلادی برابر با 1905 میلادی نشرات خویش را درزمان حبیب الله خان آغاز کرد.
سراج الا خبار در فاصله دو مرحله یی به نشر رسید که اولین مرحله آن در سال 1905 بود که توسط شخصی بنام عبدالرءوف قندهاری اداره می شد و بعد مد ت شش سال دیگر متوقف شد تا اینکه دوباره درسال 1911 م توسط محمود طرزی"پدرژورنالیزم افغانستان" راه خودرا ادامه داد.
این سلسله معلومات مختصر درباره تاریخچه خبرنگاری( نوشتاری) بود اما تاریخچه مطبوعات غیر نوشتاری درسال 1900 م بر می گردد که وارد جهان شد آنهم درسینما وتنها درقالب تصویربود.
درسال 1910 م رادیو درعرصه مطبوعات پا گذاشت که شامل نوشته وصدا می شود.
دردهه 1950 م عرصه مطبوعات گسترده ترشد وتلویزیون وارد عرصه شد که از دو بخش ( صدا وتصویر) شنیداری ودیداری تشکیل یافته بود.
مبایل یا تلفن درسال 2000 م مروج گردید.
که امروز رسانه ها برای پیوند جامعه بشری ونشر رویداد های مختلف فراتر ازمرزها پا گذاشته وجهان را به یک دهکده دموکراسی وفرهنگی واحد تبدیل کرده است.
داود ناظری
19 04 2012
