بسم
الله الرحمن الرحیم
خلاصه ای از تاریخچه خبرنگاری نوشتاری و غیرنوشتاری
در جهان و افغانستان
خبرنگاری درعمر خویش سیر صعودی را پیموده و از
ابتدایی ترین مرحله آغاز و بعد از طی مراحل، به پیشرفته ترین مرحله قدم گذاشته که
یکی ازرکن های اساسی دموکراسی تلقی شده و باعث تغییر و تحول های شگرف در قدرتها، مسایل
اجتماعی و سیاسی گردیده است.
تاریخچه خبرنگاری از "رم" در حدود
2000 و اندی و با نشر متنی به نام " اکتات یوما" به شکل خیلی ابتدایی آغاز شد، مرحله دوم آن درقرن سوم
میلادی در زمان " بابک " شاه ایران خبرنامه ای بنام "روزنامک"
که خبرهای دولتی و اشراف را منتشر می نمود باز می گردد.
خبرنامه
سوم در سال 713 م در پیکین نوشته شد که به نام " کای یو وان " یاد می شد،
محتویات این خبرنامه را اخبار دولتی و مسایل اجتماعی تشکیل می داد.
اما به صورت
مدرن و پیشرفته درسال 1605 م درآلمان قدیم درشهر بنام "استراسبورک"
خبرنامه ای به نام ریلیشن ( ریتیو) که معنی پیوند و ارتباط را می دهد توسط شخصی به
نام کارولیس ایجاد گردید. این رسانه به صورت هفته نامه نشر می شد و توسط دستگاه چاپ
به وجود آمده بود.
خبرنامه ریلیشن بیشترمسایل
عمومی را تحت پوشش قرار می داد و مدت
هفتاد سال عمر کرد.
تاریخچه خبرنگاری در لندن در سال 1621 م با آغاز به کار روزنامه به نام "کورنت "
شروع شد که محتوای آن شامل موضوعات عمومی و اجتماعی بود.
در فرانسه در سال
1631م اولین روزنامه به نام " گزت "
منتشر شد .
درسال
1645م روز نامه ای به نام "پست"
در سویدن به نشر رسید که مهم ترین ویژگی آن
در ماندگاری و طولانی بودن نشر آن است که تا اکنون ادامه دارد.
در آمریکا در شهر
"بوستن" در سال 1690 م خبرنامه ای به نشر رسید که به نام "پپلک آکورینسس
(رخدادهای اجتماعی) به نشر رسید که فقط در یک شماره محدود شد و سپس متوقف گردید، دلیل
توقف این بود که این خبرنامه یک خبر انتقاد
آمیز را در باره شهر دار شهر "بوستن" به نشررسانده بود.
خبرنامه
هفتگی "نیویورک" در سال 1734 م تحت نام " ویکلیک ژورنال" نشر می
شد.
در سال 1752 م در
کانادا خبرنامه به نام "هالفیکس گزت " به نشر می رسید.
در سال 1803 روزنامه
نگاری به کشور استرالیا رسید که به نام های "سیدنی گزت و نیو ساوت اید ورتایزمینت
"یاد می شد.
در هند خبرنامه ای
بنام "بمبیی لاچار" درسال 1822 وارد
این کشور شد.
در سال 1838 م در
زمان محمد شا ه قاجار، خبرنگاری وارد ایران شد که به نام "اخبار " یاد می
شد
اخبار توسط شخصی
به نام "محمد صالح شیرازی" مدیریت و سرپرستی می شد که خیلی به صورت ابتدایی
نشرات می نمود.
در جاپان در سال
1875 م تاریخچه خبرنگاری با آغاز به کار نمودن نشریه بنام "نیچی نیچی " برمی
گردد.
اما در افغانستان
تاریخچه خبرنگاری در زمان امیر شیرعلی خان که سال 1875 م بر می گردد که گاه نامه ای
به نام "شمس النهار" با خط نستعلیق نوشته می شد، توسط شخصی بنام " میرزا
عبدالعلی " اداره می شد و به تعداد 16 صفحه به نشر می رسید.
شمس النهار دوبار یا سه بار در یک ماه به نشر می
رسید این گاه نامه درطول عمرش 48 شماره به نشر رساند که در حدود سه سال دوام
پیدا کرد و حکومت آنوقت از عرض وجود نمودن گاه نامه احساس خطر نمود و دستور توقف کار
آن را صادر نمود.
تا این که در افغانستان نشریه ای دیگر به نام
" سراج الاخبار در سال 1284 خورشیدی (اوایل قرن بیستم میلادی برابر با 1905 میلادی)
نشرات خویش را درزمان حبیب الله خان آغاز کرد.
سراج الا خبار در دو مرحله به نشر رسید که اولین
مرحله آن در سال 1905 بود که توسط شخصی بنام عبدالرءوف قندهاری اداره می شد و بعد مد
ت شش سال دیگر متوقف شد تا این که دوباره درسال 1911 م توسط محمود طرزی"پدرژورنالیزم
افغانستان" راه خودرا ادامه داد.
این سلسله معلومات مختصر در باره تاریخچه خبرنگاری
( نوشتاری) بود اما تاریخچه مطبوعات غیرنوشتاری درسال 1900 م بر می گردد که وارد جهان شد، که آن هم درسینما و تنها درقالب تصویربود.
درسال 1910 م رادیو
درعرصه مطبوعات پا گذاشت که شامل نوشته و صدا می شود.
در دهه 1950 م عرصه
مطبوعات گسترده ترشد و تلویزیون وارد عرصه شد که از دو بخش ( صدا وتصویر) شنیداری و
دیداری تشکیل یافته بود.
مبایل یا تلفن در سال 2000 م مروج گردید.
امروز رسانه ها برای
پیوند جامعه بشری و نشر رویداد های مختلف فراتر ازمرزها پا گذاشته و جهان را به یک
دهکده دموکراسی و فرهنگی تبدیل کرده است.
داوود ناظری
19
04 2012
