ناتو مجموعۀ از کشورهای تا دندان مسلح غربی و اروپایی که به منظور تامین
صلح و آوردن امنیت در ا فغانستان حضور داشت و در روز دوشنبه برابر با بیست و نهم ماه
دسامبر 2014 به طور رسمی پایان ماموریت جنگی سیزده ساله ی خودرا در افغانستان اعلان
نمود. پس از حمله تروریزم به برج های دوقلوی آمریکا، ترس طالبان و تروریزم جامعه جهانی
را به تکان آورد و جامعه جهانی و در راس آمریکا برای مبارزه مشترک با القاعده و
تروریزم و به خصوص بن لادن سردسته القاعده که جایگاه آن در افغانستان تثبیت شده
بود، حملات نظامی خودرا در افغانستان آغاز کرد. این حمله نظامی در افغانستان باعث شد
که در ظاهر القاعده با شکت مواجه شد و زمینه برای تشکیل حکومت موقت در افغانستان مساعد
گردید. در روزهای اول مردم نسبت به تامین امنیت در سایه بیشتر از چهل کشور قدرتمند
دنیا در افغانستان خوشبین بود و قامت خمیده کشیده کشور را در آیینه خوشبختی جست و
جو می کردند اما کم کم افزایش ناامنی و بحران در کشور، امید مردم را به یاس تبدیل
نمود. هزاران افغان مظلوم و آواره، زنان و اطفال در آتش ظلم و وحشت به اصطلاح این نگهبانان
صلح و امنیت سوختند، خانه ها تخریب شدند، مردم بی خانه و کاشانه شدند، سیلاب خون در
کشور جریان پیدا کرد و روز به روز گروه طالبان شورشی در کشور قدرتمندتر گردید. با این
وجود تشکیل ماموریتی تحت نام ناتو یا تامین کننده صلح در افغانستان، در قسمت تامین
امنیت و آوردن صلح ناکام بوده و هیچ گونه دستاوردی برای مردم افغانستان نداشته است.
اینها بیشتر با سوء استفاده از نام ملل متحد در افغانستان حضور پیدا کرده بود و دنبال
مقصدها و اهداف خودشان بود نه تامین امنیت برای مردم افغانستان. روز دوشنبه (سه روز
قبل از موعد معینه) ناتو بدون کدام دستاورد ملموس در عرصه امنیت در افغانستان، بیرق
فعالیت های خویش را در کشور پایین کرده است. شدت گرفتن ناامنی، افزایش انتحاری و انفجاری،
قتل های زنجیره ای در افغانستان، نتیجه ماموریت که با سلاح سنگین و پیشرفته، پول هنگفت
و با مجهز ترین و پیشرفته ترین وسایل جهان در افغانستان صورت گرفته، نمی باشد. صادقانه
نبودن آیساف، آمریکا و ناتو در افغانستان، باعث شد که امنیت در این کشور بدتر شود،
ده ها هزار عسکر داخلی و خارجی کشته شود، مواد مخدر افزایش پیدا کند، راه های مواصلاتی
نا امن گردد، همسایه ها نسبت به افغانستان بدبین شود، ملیاردها دالرکمک جهانی به افغانستان
دوباره به جیب اینها برود، کشورهای بیرونی نسبت به افغانستان مشکوک گردید و حتا پروسه
انتخابات نیز با چالش و بن بست مواجه شد. به
باور کارشناسان زمانی می توان ماموریت ناتورا در افغانستان موفقانه دانست که زیربناها
در کشور تقویت می شد، تروریست ها از بین می رفت و امنیت نسبی در کشور تامین می شد.
کشته شدن 3845 نظامی خارجی و پنهان برگزارشدن مراسم اعلان پایان ماموریت ناتو در کابل،
خود نشان دهنده گسترده بودن ناامنی در کشور می باشد.
علل و عوامل ناکامی ناتو در افغانستان چیست؟
اهداف متعددِ ناتو در افغانستان
یکی از بزرگترین عواملی که باعث ناکامی ناتو در امر مبارزه با تروریزم شد،
متعدد بودن اهداف ناتو در افغانستان بود. نیروهای ناتو و امریکا تنها به هدف مبارزه
با تروریزم در افغانستان حضور نیافته بود بلکه اهداف زیادی را در سایه شعار مبارزه
با تروریزم دنبال می کرد. گمانه زنی های زیادی وجود داشت که امریکایی ها نیمی تدارکات
نظامی خودرا در پایگاه های طالبان پایین می کند و نیمی آن را به نیروهای امنیتی افغانستان
می سپارد. این برخورد دوگانه ناتو باعث شدکه ترویزم از افغانستان ریشه کن نشود و ناتو
در اوج ناامنی افغانستان، پایان ماموریت خودرا اعلان نماید. ناتو وقتی ماموریت
خودرا پایان یافته اعلان کرد که افغانستان در محراق فعالیت های تروریسی و ناامنی به
سر می برد و تمام برنامه های ملی و اقتصادی، در تهدید جدی ناامنی قرار دارد.
سهل انگاری ناتو در امر مبارزه با تروریزم
سهل انگاری ناتو در امر مبارزه با تروریزم یکی دیگر از عوامل ناکامی شان
در افغانستان می باشد. اینها بیشتر از این که دنبال تروریزم باشد بیشتر دنبال منافع
سیاسی و اهداف دیگری خود در افغانستان بود.
این سهل انگاری ها و بی توجهی ها تنها افغانستان را با مشکل مواجه نمی کند بلکه در
آینده دامن خود تروریست پروران را نیز خواهد گرفت. این مسئله در پاکستان به درستی روشن
شده و کشورهای دیگر باید از آن درس بگیرد.
پیامدهای خروج نا به هنگام ناتو از افغانستان چیست؟
خروج شتابزده نیروهای ناتو یا تامین کننده ای صلح در افغانستان، باعث خوشحالی
و تقویت روحی دشمنان مردم افغانستان و طالبان گردیده و آنان در پیام رسمی خود، این
خروج شتابزده و یکجانبه ناتورا یک مژده پیروزی دانسته و هوشدار داده است که باقی مانده
این نیروها و متحدان آنهارا در افغانستان نیز شکست خواهد داد. در این صورت، ناکامی
ناتو در امر مبارزه با تروریزم و تامین صلح در افغانستان، پیامدهای منفی بزرگی را در
قبال خواهد داشت.
تقویت نیروهای طالبان
یکی از پیامدهای بزرگ ماموریت ناتمام ناتو در افغانستان و خروج زودهنگام
آنان از این کشور، باعث تقویت یافتن روحیه طالبان می گردد و از همین اکنون مخالفان
دولت افغانستان با راه انداختن تبلیغات در بین مردم و متحدانش، خروج ناتورا ناکامی
آنان در افغانستان خوانده و آینده کشوررا به ناامنی های بیشتر تهدید نموده است.
افزایش رشد و قاچاق مواد مخدر
بعضی از کارشناسان منطقه ای به این باورند که ختم ماموریت ناتو باعث افزایش
تولید، قاچاق و اعتیاد مواد مخدر می گردد. چون مبارزه با مواد مخدر، یکی از برنامه
های کاری ناتو در افغانستان بود و پروژه بزرگی را در همین زمینه اختصاص داده بود. گرچند
که در طول چندسال گذشته کشت و تولید تریاک در افغانستان رو به افزایش بود و اشخاص قدرتمند
دولتی و حتا خود ناتو در رشد آن دست داشت اما با همه اینها بعد از خروج ناتو از افغانستان،
زمینه برای کشت و تولید مواد مخدر بیشتر فراهم می گردد.
کاهش سازمان های غیر دولتی در افغانستان
ده ها هزار عسکر ناتو در افغانستان تحت حمایت های بین المللی برای تامین
صلح و امنیت حضور یافته بود و پروژه های زیاد و کمک های مالی دیگر کشور ها نیز در افغانستان
وارد می شد. تا یک اندازه امید می رفت که با حضور ناتو در کشور امنیت تامین شود، آنها
سرمایه گذاری کردند و بعضی موسسات و شرکت ها نیز فعالیت های خودرا در افغانستان آغاز
نموده بود. اما با پایان یافتن ماموریت ناتو در کشور، دیگر حضور این شرکت ها و کمک
کننده ها در افغانستان کاهش خواهدیافت.
خارجی پروری در افغانستان
عمده ترین چالش در افغانستان این است که این کشور در خیلی از موارد مهم
و حساس خود به کمک های خارجی متکی می باشد. تمام واردات و صادرات در بازار های افغانستان
از خارج وارد می شود و کسی به تولیدات داخلی و وطنی هیچ بهایی قایل نیست. این مسئله
به شدت افغانستان را متاثرساخته و زیربناهایی اقتصادی را در کشور شکست داده است. خارجی
ها برای وابستگی بیشتر افغانستان به خودشان و فروش بیشتر کالاهای خود، به انواع جنگ
نرم و تبلیغ از طریق فلم ها و سریالها پرداخته و به رسانه ها پول های هنگفتی را پرداخت
می کند تا فرهنگ مصرفی شان را در جامعه افغانستان تبلیغ نمایند و به دنبال آن کالاهای
بی کیفیت خودرا با بالاترین قیمت تحت نام(مد روز) به افغانستان صادر می کند. این خارجی
پروری در افغانستان، به شدت اقتصاد مردم را متاثرساخته و باعث شده که زیربناهای تولیدی
و کار در افغانستان برشکست شوند. در صورتی که ناتو از افغانستان بیرون شوند و سرمایه
داران و تاجران احساس ترس نمایند، قیمت ها یکبارگی بالا می روند و اندک سرمایه مردم
نیز تارج می شوند.
افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی
یکی دیگر از پیامدهای پایان یافتن ماموریت ناتو، رشد مخالفان دولت، افزایش قتل های زنجیره ای، هدفمندترشدن
حملات انتحاری در قلب افغانستان کابل و قطع کمک های به
این کشور و تعطیل شدن کارهای زیربنایی در کشور می باشد. وقتی که ناامنی افزایش
پیدا کند، تمامی کارهای زیربنایی در کشور تعطیل خواهد شد.
راهکارها چیست؟
تقویت نیروی های پولیس و اردوی ملی، هماهنگی امنیت ملی با نیروهای پولیس
و اردوی ملی، همکاری مردم با نهادهای امنیتی، استفاده مثبت از قرارداد امضا شده میان
امریکا و افغانستان، فشار وارد نمودن بالای امریکا برای عملی ساختن ماده توافق نامه
امضا شده، تثبیت مرزهای مشترک افغانستان با پاکستان و ایجاد کمربندهای امنیتی در سرحدات
و دروازه های افغانستان، از جمله راهکارها برای جلوگیری از هرگونه ناامنی و تهدیدها
در آینده افغانستان می باشد. اگر دولت وحدت
ملی افغانستان راهکارهای را روی دست نگیرند، پیامدهای بزرگ اقتصادی، نا امنی و فساد،
آینده کشور را با خطر مواجه خواهند ساخت.
نتیجه
1 – ماموریت جنگی ناتو در افغانستان یک ماموریت ناتمام و ناکام
بوده و دستاورد ملموسی برای مردم افغانستان نداشته است.
2 – در سایه ماموریت ناتو، چالش های امنیتی، بیکاری، فقر،
انتخابات، دموکراسی، مواد مخدر، فساد اداری و ... چند برابر شد.
3 – ناتو در حالی ختم ماموریت سیزده ساله خودرا در این کشور
اعلان کرد که حملات انتحاری، نا
امنی، فقرو بیکاری، تهدید طالبان، عدم بازسازی زیربناها، پیگیری نشدن دوسیه های
مجرمین و قاتلان مردم افغانستان، همچنان به شدت خود
باقی مانده است.
4 – دولت وحدت ملی افغانستان باید هرچه زودتر راهکارهای مؤثری
را جهت جلوگیری از افزایش ناامنی، فقر، بیکاری، رشد تروریزم و مخالفان دولت، روی
دست گیرد.
داوودناظری - کابل
