۹/۰۷/۱۳۹۱

نقش زنان در ترویج فرهنگ عاشورا



بسم الله الرحمن الرحیم
 

نقش زنان در ترویج فرهنگ عاشورا


تهیه شده توسط:
داوود ناظری



فهرست مطالب

1 - زنان در عاشورا الگوبرای تمام زنان عالم.
2 - حضور زنان در این قیام بزرگ برای چی بود؟
3 - محرم چرا؟
4 - حال، از محرم و عاشورا چی داریم؟
5 - نقش حضرت زنیب در قیام عاشورا
6 - حضرت زینب چگونه واقعه عاشورا را ماندگار نمود؟
درپایان نتیجه بحث و مقدمه مطلب و همچنان ذکر منابع ماخذ.



 





بسم الله الرحمن ارحیم
مقدمه
با حمد و سپاس خدای بزرگ و منان و باعرض سلام ادب خدمت شما و به آرزوی موفقیت و کامیابی شما عزیزان، به ابدیت پیوستن طلایه داران آزادگی هرچند سال ها بگزرد و گرچند که زخم بر دل ها و دیده گان هنوز التیام نیافته اند؛ غروب خورشید تابناک امامت، غروب که چراغ را شاخه پیوند و پلی برای گذار از تاریکی به روشنی به جا ماند قرن ها گذشت، گویا که همین دیروز بود که قامتی به استوار دینداران خمیده شد ستون های بلند کاخ عظیم استقلال ترک بر داشت، به لرزه در آمد و اوج گرفت به معراج رفت، تاریخ اسلام  پایان یکی از فصل های طلایی و درخشان خود را مهر و موم نهاد و بست! دست پلید اهریمن از آستین مثلث شیطانی بیرون آمد و سپهسالار عدالت و شجاعت را به شهادت رسانید.
این ماجرای عظیم در قلب هر انسان تازه و جاودان باقی است و نمی گزارد که احساس های انسانیت دراین زمینه بیکار باشد بلکه هر کس به اندازه توان خود دراین راستا قلم فرسایی نموده که بنده هم به اندازه توان خویش البطه آن عشق و محبت که به سر افرازان و آزادی خواهان واقعی داشتم نمی گزارد که دراین زمینه سهمی نگیرم فلیهذا مقاله را تحت عنوان نقش زنان در جاودانگی حماسه عاشورا را در جامعه اموروز مورد بر رسی قرار داده ام امید وارم و این جزوه ای کوچک را محضر شریف تان تقدیم می کنم.





 

               چکیده:
 زنان امروز می تواند که با عفت و پاکدامنی خویش قهرمان دینی خویش باشد و امر به معروف و نهی از منکر نماید.
هیچگاه یک فرد مسلمان واقعی تسلیم ظلم وطاغوت نخواهد شد و در برابر ظلم قد علم خواهد کرد.
عالمان بزرک تشیع و تسنن در مورد حادثه عاشورا نظرنیک دارند و دراین مورد آثار زیادی را به جا گذاشته اند. قطع نفوز فکری بنی امیه ازبین مردم. نتیجه قیام امام حسین و فدا کاری و فصاحت و بلاغت حضرت زینب روی اوضاع نا بهنجار دینی  تغییرات زیل را ایجاد کرد، شرمساری مردم از یاری نکردن حق و کمک به ظالم. فروریختن ترسهای مردم از اقدام علیه ستم.          رسوایی یزید و یزیدیان. بیداری روح و مبارزه با فساد، پدید آوردن مکتب جدید اخلاقی و انسانی در جامعه. به وجود آمدن قیام های متعدد از نهضت عاشورا وبیان حضرت زینبتبدیل شدن کربلا به دانشگاه عشق وحماسه وفداکاری هر زمین می توان کربلا باشد و هر روز روز عاشورا، زنان در تمام امورات سیاسی و تبلیغاتی در دین مقدس اسلام از جایگاه ویژه بر خوردار است زنان امروز در جامعه ما می تواند که همانند حضرت زینب پا به پای مردان خویش در امور نشر فرهنگ ناب اسلامی و کمک به فرهنگ اسلامی گام بردارد.
حضرت زینب قیام عاشورا را زنده و جاودان کرد.


 



از کجا باید آغاز کنم؟ صحنه کربلا در هر مرحله از زندگی ما،  حاوی پیامی است. برای جوانان، پیران، به خصوص برای زنان که مادران و فرهنگ سازان جامعه ما هستند پیامهای جدا گانه دارد.
صحنه ای که تاسیسش نه فقط بهر ماتم  بلکه دانش سرای مکتب اولاد آدم است، تا درس انسانیت و شرافت را ازان فرا گیریم، کربلا سرزمینی است که درآن زن و مرد جوان و کودک به نحوی برای ازبین بردن دسیسه های دشمن علیه دین سهم گرفت و حکومت ظلم و استبداد را به باد فنا داد.
این حادثه چیست؟ محرم چرا؟ آیا می خواهد تنها خاطره اندوه ماتم را در خاطره ها زنده کند یا جنبه های عاطفی آنرا بیان نماید و احساس انسانیت را به نماییش بگذارد؟
کربلا و محرم مظهر عشق و علاقه مندی به معشوق حقیقی می باشد، محرم درس آزاگی و مردانگی  است و حرفه آدم بودن است.
کربلا مظهر افتخار انسانهای پاکدل شجاع و مومن است و تاریخ انسانیت را به عاطفه و مهر نزدیک می کند.
کربلا پیام تجدید میثاق با آزاد مردان دنیا است، کربلا تجدید عهد و پیام عشق، به مردم جهان است .
زنان همراه با مردان با ایمان و شجاع  در این حادثه تخم عشق و فدا کاری را در هر سرزمینی می کارد و حاصل آن در خرمن دین مقدس اسلام زخیره می نمایند.
تا وقتیکه یزیدیان در روی زمین وجود دارد حسین نیز موجود است،  تا فساد و خیانتی در روی زمین مردم را به سوی تباهی می کشاند، دعوت و نهضت حسین نیز جریان خواهد داشت.
ظلم ستیزی حسین،  تنها در کربلا محدود نیست هر جا ظلمی باشد پیروان حسین با آن مبارزه خواهد کرد و حسین گونه زیر بار ظلم وطغیان نخواهند رفت و علیه آن به نحوی جهاد خواهند کرد.
هر روزی که ظالم و مظلوم با هم درگیر شود آنروز نمونه ای از نبرد عاشورا است، هرکسی که به راه راستی و حق دعوت می کند آرمان حسین را در روی زمین زنده می کند.
در هر نقطه زمینی که این نبرد صورت گیرد آن زمین کربلا و در روزی که این نبرد شروع شود آن روز عاشورا و در ماهی که این نبرد صورت گیرد آن ماه محرم است.
هر جا که زنی مسلمانی برای احیایی برنامه های اصیل اسلامی با رعایت حجاب اسلامی، تربیت درست فرزند و ترتیب امور خانواده و حضور فعالانه در اجتماع حضور می یابند عمل زینب گونه انجام داده اند و ارزشهای والای انسانی را زنده کرده اند.
عاشورا برای بیداری فطرت انسانها پدید آمد، برای دگر گونی اوضاع جهان هستی کاروان خسته به سوی مرگ در حرکت است اما برای وصال دوست لحظه شماری می کند.
حادثه عاشورا، آینده جهان بشریت را تا دامن قیامت به یک تحول عظیم انسانی و اسلامی آبستن نموده است حجت خدا با اهل عیال، زنان و کودکان به منزلگاه عشق آمده اند.
از جنایتی که یزید انجام می داد نزدیک بود که آسمان و زمین بهم آیند و مردم را در درون خود نیست و نابود کند، حادثه عاشورا را چگونه می توان به تصویر کشانید؟ حسین با حضرت زینب دراین حادثه برای یک تاریخ، برای یکجهان انسانهای با احساس و درد مند عشق و حماسه آفریدند.
عاشورا تقابل و مبارزه دو طغیان و طوفان بزرک و عظیمی در تاریخ بشریت است، یکی این طغیان منطق سرکشی و خود خواهی دارد و طوفان دیگر که بر خواسته منطق عشق و خون دارد.
یزید منطق زور و زر دارد و حسین و زینب منطق عشق و خدایی. عزیزان و بانوان مسلمانان جهان در کجائید!  بیایید که درخت پر بار ارزشها تشنه است با همت والا و انسانی خود این درخت تشنه را سیراب سازیم.
نهضت زینب  به قلبها امید داد و ذهن هارا حرکت بخشید، دشمنان دین و اسلام را برای ابد رسوا ساخت و چهره شوم نقشه آنان را بر ملا ساخت و برای آنان بد ترین لقب را در تاریخ منسوب کرد، بزرگان اهل سنت و عالمان بزرگ اهل تشیع، بار ها و کتاب ها در مورد عاشورا نوشته  اند و در این موارد سخن پردازی ها کرده اند.
کتاب بنام مقاتل الطالبین.
هر مصیبت که بر فرزندان ابی طالب اتفاق افتاده دراین کتاب نقل گردیده و مصائیب و زندگینامه های شهدای کربلا نقل گردیده است.
نویسنده این کتاب ابولفرج اصفهانی می باشد که نسب ایشان به مروان حکم می رسد و این کتاب به فارسی نیز ترجمه شده است.
ابن جوزی یکی از علمای بزرگ اهل سنت است که کتابی را بنام تذکیرت الخواص نوشته و کتاب دیگری این عالم بزرگ بنام مقتل الحسین است که در این کتاب قیام امام حسین(ع) را در مقابل حکومت فاسد یزید واجب می داند.
علمایان اهل سنت حرکت امام حسین (ع) رادر مقابل ظلم وطغیان یزید یک امر واجبی دانسته از جمله عمر ابن جاهز که عثمانیه مذهب است و کتاب العثمانیه را نیز نوشته کرده است.
کتاب خوارزمی اثر یکی از علمایان بزرگ اهل سنت است که مصائیب امام حسین را از انس ابن مالک و حضرت عایشه نقل کرده است.
نقش زنان در حماسه عاشورا مشعل جاویدانه ای است که تا ابد خاموش نخواهد شد. پویندگان راه بزرگواری و جویندگان گذرگاه اوج گیری به سوی کمال و سعادت، در هر مقطع از زمان و هر ننقطه ای از مکان، به سراغ الگوهای دینی و کار های که بزرگان دینی انجام داده اند می روند.
پیشرفت ملل زنده تاریخ، برپایه تاریخ همان بزرگان پی ریزی می شود، چون پاکدامنی ها، سجایای اخلاقى، روشنفکری ها، دانش ها، پند و اندرزها، براساس آن تجلی می کند، پس سزاوار این است که روش ایشان زنده نگهداشته شود.
زینب، بانوی بزرگ شکوهمند تاریخ، تربیت شده خاندان نبوت، کامل ترین شخصیت، پاک ترین دل و دارای  بلندترین همت می باشد و می توان او را بهترین الگو برای مبارزه با حکومت فاسد و اشخاص ظلم ستیز  قلمداد نمود، چرا که نمودار حق و جهاد در راه خدا، نگهدارنده ایمان و عقیده، قهرمان دلیری و شجاعت، جلوه فصاحت و بلاغت، شعله ستیزه جوی باطل و آتش فشانی حق در برابر نیروهای ستمگر و کوبنده دژخیمان زورگو، با منطق راست و درست و تسلیم کننده آن ها بر حق تلخ انکارناپذیر، می باشد. وی تجسم زهد، ورع، علم، و شهامت است مزین به اخلاق اسلامى، چراغ فروزان هدایت، راهگشای معرفت و شناخت و الهام بخش یاری حق و دفاع از حریم مقدس الهی  است.
او یکی از یاران امام حسین که برای نسل بشر و انسان کامل الگو و نمونه است که در تمام مراحل قیام امام از هیچ گونه فداکاری دریغ نکرد. زینب«س» توسط پنج تن آل عبا تربیت شده است ، پنج سال سپری کردن با پیامبر بزرگوار اسلام فرصتی خوبی بود که حضرت زینب سلام الله علیها از تابش نور معنویت فیض ببرد، پیامبر رحمت زینب را دردامان عطوفت وانسانیت پرورش داد ، واز جرعه های معرفت سیراب ساخت ، وحدیث صبر استقامت را در وجودش زمزمه کرد پیامبر از مسیر زندگی پر جنجال زینب آگاه بود می دانست که این همه مشکلات برای بانوی چون زینب، قلبی چون از محبت خداوند لبریز وعهد چون کوه استوار می خواهد که جای بسی افتخار است و این افتخار کمتر نصیب کسی گشته است. شاید بتوان گفت او تنها دختری است که این چنین توسط پیامبر(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) پرورش یافت. این معلمان و مربیان، عالمه غیرمعلمه ای را بار آوردند، که از علم، درایت و حکمت او جهانیان درسها گرفته و می گیرند، او از مدرسه ای بیرون می آید که فروغ دانش و اخلاق و بلند پروازی و دلیری و یاری حق از آنجا پرتوافکن می شود، لباس شکوه و بزرگواری را پوشیده و برتریها و توانائی ها را گرد آورده و در خانه ای به کمال رسیده که دنیا را با فروغ خود روشن گردانیده است، خانه ای که بحق پشتوانه ایمان است و آسمان نبوت، فیض ربانی را به آنجا میریزد و با شمیم قدسی عطرآگینش می سازد.
او در عفت و حجاب به جایی رسید که همسایگان صدایش را نشنیدند و احدی از نامحرمان در روز روشن او را ندیدند و آن گاه که شب، پرده های تاریکش را می افکند و چشم مردم به خواب می رفت به همراه پدر آهنگ زیارت قبر جدش حضرت محمد(ص) را می نمود. او از همان کودکی با غم و سختی آشنا شد هنوز غم از دست دادن پیامبر(ص) از چهره زینب که پنج سال بیش نداشت برطرف نشده بود که مادرش آن گنج معرفت و آموزگار معارف الهى، از دنیا رخت بربست و به دیار باقی شتافت.
همراهی و همسفری حضرت زینب ، بابرادرش امام حسین (ع) درسفر پر خطر عراق آغاز هجرت زینب(س) بود و در این سفر حضرت زینب(س) چون پرستارى، ملازم برادرش امام حسین(ع) بود و به عنوان تکیه گاهی برای آن حضرت در مشکلات، محسوب می شد. او در راه دفاع از آن حضرت دو فرزند خویش به نام های عون و محمد را فدا کرد. او در تمام مراحل واقعه کربلا یار و یاور برادرش امام حسین(ع) بود و در تمام سختی های روز عاشورا چونان کوهی استوار بود و همه مصائب را تحمل کرد، تا این که در دانه رسول خدا(ص) و عزیز مادرش فاطمه زهرا(س) یعنی برادرش امام حسین(ع) به شهادت رسید و هنگام وداع با بدن بی سر برادر چنان ناله و شیون سرداد که قره بن قیس تمیمی گوید: اگر هر چه را فراموش کنم، سخنان زینب دختر فاطمه(س) را که در آن لحظه برای برادرش حسین(ع) بر زبان جاری می ساخت فراموش نخواهم کرد. (2) به خدا سوگند که بی قراری ما و سخنان زینب هر دوست و دشمنی را به گریه واداشت.
مهم ترین مرحله از مراحل زندگی بانوی کربلا، حضرت زینب(س) سرپرستی کاروان اسیران و رسانیدن پیام واقعه سرخ عاشورا بود و اگر زینب(س) نبود شاید واقعه عاشورا این چنین ماندگار نمی گشت. زینب  یک یک حوادث و رخ دادها را فراموش نمی کرد بربینیش خویش می افزود. وی دشمنان  نقاب دار اسلام را به خوبی شناخته ودر مواضع مناسب آنان را رسوانمود.
زینب مدال افتخار انسانيت را مي گيرند و بر قله رفيع شکوه و جلال مي ايستد و از محدوده زمان خود پا فراتر نهاده و زندگي شان براي هميشه در پيشاني تاريخ مي درخشد و همواره الگويي بزرگ براي زنهای عالم مي شود. زینب براي خود آفريده نشده اند بلکه متعلق به همه نسل هاي بعد از خود هستند.
حضرت زينب (س)، دختر امام علي (ع) و حضرت فاطمه (س) نمونه بارزي از اين افراد مي باشد. زندگي سراسر حادثه و مصيبت ايشان که با حادثه جانسوز کربلا گره خورده، تبيين کننده  اهداف نهضت عظيم عاشورا و رسالت جدّ بزرگوار و امامان خويش است.
زينب (س) پس از شهادت برادر  عهده دار رسالتي بزرگ مي شود، سرپرستي زنان و کودکان و از همه مهمتر رساندن پيام عاشورا به گوش مردمان فريب خورده و  غافل از حق، زينب (س) در شجاعت و شهامت، سخنوري و نطق، عقل و تدبير و هدايت و رهبري هر آنچه را که از محضر پيامبر (ص) و علي و فاطمه و حسنين (ع) آموخته بود در مرحله عمل پياده کرد و ذره اي ضعف از خود نشان نداد.
پيروزي نهضت عظيم حسيني (ع) مرهون زحمات و تلاش هاي بي وقفه زينب کبري (س) بوده و ويژگي هاي خاص اين بانوي بزرگوار در اسارت، موجب شد که اين نهضت جاويد و ماندگار مانده و  به سرمنزل مقصود برسد.
حضرت زینب قیام برادرش را و حماسه عشق را چگونه جاودان نمود؟
1-        قطع نفوز فکری بنی امیه ازبین مردم.
2-        شرمساری مردم از یاری نکردن حق و کمک به ظالم.
3-        فروریختن ترسهای مردم از اقدام علیه ستم.
4-        رسوای یزید ویزیدیان.
5-        بیداری روح مبارزه با فساد.
6-        پدید آوردن مکتب جدید اخلاقی وانسانی در جامعه.
7-        به وجود آمدن قیام های متعدد از نهضت عاشورا وبیان حضرت زینب.
8-        تبدیل شدن کربلا به دانشگاه عشق وحماسه وفداکاری.
دینداری وعبادت حضرت زینب.
مناجات و شب زنده داری او در تمام عمر ادامه داشته و حتی شب یازدهم محرم با آن همه مصائب و ضربه های روحی كه از ناحیه شهادت برادران و عزیزان بر وجود وی وارد شده بود -به بیان امام سجاد علیه السلام- زینب حتی نماز شب خود را هم ترك نكرد.
كار عبادت و نماز شب زینب به جایی رسید كه حضرت سیدالشهداء(ع) هم از وی می خواهد «یا اختاه لاتنسی فی نافله اللیل» خواهرم! در نماز شب خود مرا از دعا فراموش مكن.
حسین در طول نهضت حماسی خود خاندان و همراهان خود را چنان با استقامت و پایداری آشنا نمود كه هر یك جلوه ای از استقامت حسینی شدند در این میان، حضرت زینب چنان درس آموخت كه استقامت و پایداری او پس از عاشورا در دوران اسارت و رویاروئی با یزید درخشان ترین صحنه های استقامت و پایداری بشری است. در حماسه حسینی، آن كسی كه بیش از همه این درس را آموخت و بیش از همه این پرتو حسینی بر روح مقدس او تابید خواهر بزرگوارش زینب «س» بود. براستی كه موضوع عجیبی است. زینب با آن عظمتی كه از اول داشته است و آن عظمت را در دامن زهرا« س» و از تربیت علی (ع) به دست آورده بود، در عین حال زینب بعد از كربلا با زینب قبل از كربلا متفاوت است یعنی زینب بعد از كربلا شخصیت و عظمت بیشتری دارد.
خون پاك، ریشه پاك، شیرپاك، ذكاوت سرشار، مربیان بزرگ، شركت در بزرگترین انقلابات بشری، تجربه حوادث و تحولات جهانی، زینب را آنطور كه شایسته بود پرورش داد و او را نمونه ای از عالی ترین مراتب انسانیت قرار داد. نام این زن در تاریخ ما و تاریخ انسانیت با مصیبتی بزرگ مزین گردیده و آن مصیبت كربلا است، مصیبتی كه تاریخ نویسان اتفاق دارند كه یكی از حوادث مؤثر در تاریخ شیعه خصوصاً و در تاریخ اسلامی عموماً بوده، حتی بعضی از آنها معتقدند كه بالاترین و مؤثرترین حادثه ای است كه مذهب تشیع را بنا نهاد و آنرا پا برجا قرار داد. و از همین جهت آنها را عقیده بر این است كه خونی كه در آن كشتار جانگداز ریخته شده تاریخ سیاسی و مذهبی ما را به رنگ خون در آورد و ما آنرا در قتلگاههای فرزندان ابوطالب و مجاهدات شیعیان می بینیم.
زینب وظیفه داشت نگذارد این خون مقدسی كه ریخته شد به هدر رود، گمان ندارم مبالغه باشد اگر بگویم زینب كسی كه پس از وقوع این كشتار آن را مصیبتی جاوید و فراموش نشدنی قرار داد.
زینب در کنار برادر خود امام حسین ، بحیث یک زن نمونه درعالم ، صحرای خشک و گرم و قلبهای پر از کینه و جهل مردم کوفه و شام را مرکز فکر و تعلل کرد وفرهنگ اصیل اسلامی را از لب پرت گاه که یزید رسانیده بود نجات بخشید.
زینب از منبع اصیل اسلامی، تبیین، تشریع، تدلیل، دفاع از منابع دینی با نظام باورمندی، معرفتی ارزشها و گرایشها در محیط نا برابری همچون کوفه وشام پاسداری کرد.
قهرمانی زینب فصل بهاری است برای حماسه امام حسین (ع) و مایه سیرابی دانشمندان وزنان عالم است. هدف و مقصد زینب راه گشایی است برای پارسایان و قهرمانان جهان و خورشید فروزنده ای است درتمام زمان ومکان، زینب با بیانات شیوا وعلی گونه خود تمام نکات مثبت را در متون دینی ما هضم نموده و از دین صورت تازه ای به وجود آورد.
زینب قبل از حماسه عاشورا وبعدازان، منبع اصیل و چشمه جوشان را برای فرهنگ اسلامی به وجود آورد.
در پایان نتیجه بحث:
1 -  فصل که زینب در کتاب کربلا ایجادکرد، تا قرآن دربین مردم باز است،  کتاب کربلا و حماسه زینب بسته نخواهدشد.
2 -  زینب نشان داد که صبر و استقامت دردین چه اجر پاداش دارد و یک زن می تواند در مقابل دشمن ایستاد گی نموده و دین را زنده کند.
3 -  جانشینان برحق رسول خدا، زن و مرد کوشیدن ودر نشر مبانی اسلامی و تبیین حق از هیچ تلاش فروگزار نبود ه اند.
4 -  زینب پایه اجتماعی زنان عالم است.
5 -  نام زینب در تاریخ اسلام با مصیبتها مزین گردیده است ولی با آنهم نمونه و الگوی فدا کاری و صبراست.
6 – ازیا زینب تا با زینب زمین تا آسمان تفاوت است .
7 - زینب الگوی عبادت و دینداری است و درهیچ مصیبت حتی نماز شب را ترک نکرد.
باید با زینب باشیم نه تنها بایا زینب،  دم از محبت زینب بزنیم ، باید پیام زینب در متون زندگی امروز ما دیده شود اگر پیرو واقعی مکتب زینب هستیم کارها واعمال ما، مارا از زینب دور نسازد.
درپایان آرزو مندم که فرهنگ عاشورا در تمام امورات زندگی ما و در جامعه ما پیاده شود و مرم با فرهنگ عاشورایی علیه منکرات دست به قیام بزند.
زنان در جامعه و خانواده بیشتر بیشتر نقش دارد و می تواند که زینب گونه وارد عمل شده و تمام تلاش خودرا برای نهادینه ساختن ارزش ها در خانواده هایشان بکار ببرد.
نتیجه بحث:
مسلمانان وظیفه دارد که در هر نقطه جهان امر به معروف و نهی از منکر نماید.
در هر نقطه از زمینی که یزیدی و آرمان یزید وجود دارد حتما حسین و آرمان حسینی نیز در آنجا وجود خواهد داشت.
هر زمین می توان کربلا باشد و هر روز روز عاشورا، زنان در تمام امورات سیاسی و تبلیغاتی در دین مقدس اسلام از جایگاه ویژه بر خوردار است زنان امروز در جامعه ما می تواند که همانند حضرت زینب پا به پای مردان خویش در امور نشر فرهنگ ناب اسلامی و کمک به فرهنگ اسلامی گام بردارد.
حضرت زینب قیام عاشورا را زنده و جاودان کرد.
منابع:
- شیخ محمد سماوى، ابصار العین، انتشارات بصیرتى، قم، ص 51 و 40.
2- حاج شیخ عباس قمى، نفس المهموم، انتشارات بصیرتى، قم، ص 386.
3- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ج 4، ص 81؛ طبسى، الاحتجاج، انتشارات اسوه، قم، ج 2، ص 122 و علامه مجلسى، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، بیروت ج 45، ص 133.
4- سید بن طاووس، الملهوف، ص 82
5- دکتر عائشه بنت الشاطى، بانوی کربلا زینب«س» دختر زهرا مترجم سیدرضا صدر ص 33.
6- محمدحسین سابقى. پژوهشی پیرامون بارگاه حضرت زینب«س» ترجمه عیسی سلیم پوراهرى، ص 

با احترام داوود ناظری
شماره تماس:0791924445  ایمل آدرس:DNAZIRY@GMAIL.COM