ترجمه و باز یافت الفاظ و واژه های زبان هزارگی به زبان دری پارسی

ترجمه الفاظ هزارگی به زبان دری فارسی:

ترجمه بعضی واژه های زبان هزاره گی به زبان دری فارسی:

برنامه نوای نی یکی از برنامه های ادبی رادیو راه فردا است که از شنبه تا چهار شنبه ازساعت 9-10 شب به طور مستقیم نشر می شود ، شب های پنجشنبه برنامه اختصاصی است به دوبیتی هزاره گی ، که شنونده ها تماس گرفته دوبیتی های محلی را به خوانش می گیرد . واهنگ های محلی را فرماییش میدهد ، وتعدادی از شنونده ها نا آشنا است کمی با واژه های محلی منهم

تعدادی از واژ ه های که بشتر مردم استفاده میکند به زبان معمولی که مردم کابل صحبت میکند ترجمه کرده ام .

یخی تمام کردن کاری = ایکر ته ، یگ رها

وارخطا = ا بلک ، تیز

بعداًوپسانتر = اوسه ، یک لازه پاستر

رفیق = آلی

پدر = آبی ، آتی

مادر = آیه ، ایکه

خواهرخانم = ایگه چی

زن برادرشوهر = اپسو

مادر حال = مایندر

کاکا = ابغه ، دادی

گام = الغو

پلچک = الغوچگ

دروغگو = الغاو، چلقاو

قریه = آغیل ، منطقه

بلی = اری، اتوف

پوست خشکیده جلد = ایپه غو

گره زدن موی = اته کی ، سه باف

ژنده پوش = الم جلم ، قم

چکش = اله غه

کف دست = اله غه

بیحال = التن کنده ، اژ غن

استاده کردن = ایستل جی ، استه

بی‌نظم وسراسیمه = الخ پلخ ، چارپیچه

بالا     =  بلند، قولبله

سرشیو=  قلچیو

عجله = ا په ته له

بد سخن = ایله گوی ، بد زبو

سرو صدا= غال مغال، قیغسک

رها کردن = ایله کد، پورته کد، ایشتو

فرستاده خاص = ایله چی ، طلب گار

بنوشان = اوچلجی کو

اخطاربجنگ = اله مای له، پف پته که

بدل کردن = الیش کدو، بدل کدو، تبدیل کدو

دوستان = الای گو، اچه گو، الیگوید

ترسو = اوشبورغو، بیدل، ترسو

زکام = آوبینی گگ، پیشکگ، ذوکام، بخش باره

کم حوصیله گی = اویلده مله گی ، قار نوک

تهدیدلفظی کردن = آیدکدو، پوف

مادرکلان = آجه ، آ جه گک

رایگان = ایله ، مفت

هاون و اونگ = اوغور

تاریکی کردن چشم = ارگ مرگ، چپرک، تریک تر یک

سفید = ایسپی

حفاظت ازترس = اولغوی تو

جن وپری = اوخلای ، بلا

بدخلقی =  بد اوزا

شبه ومانند کردن = ادلی دلجی

ذغال چوب = انگیشت

هررنگ = ارجل ، ادکلی

کهنه وژولیده = اژغند ، جولک، قم قم،

دستدوزی لباس = ایرمه ، کوک

استخوان = اوستغو

شوربای تخم مرغ = اوشورک ، وقره مار، پیاوه

اسپ تندرو = ایرغه

سبز تیره = ایشیل

خانم برادر = این گای

پیراهن =  پیرو

جلوگیری = آیگنده، ایلی

خودنمائ = استه قله ، خود خوشله، لیختک، خود خوشک

غذائی ازآردودوغ = اوماج ، کشکو بلگو

نازکردن = ایرکه تو له

گدائی گر = اوسخور، گشتگر، بیکاره

تصادف کردن = ادوگوت له

ریسمان قلبه = اتنگ

بیکاروبیبندوبار = ایله سر، ده ده ای، لات و پات

محاصره ونگهداری = ایگل ، اوش کدو

اطاعت و ازگفت شدن = آزاید

حامیله وبار دار= آویست

برخیز = ارخای ، وارخیز، بخیز

مادر = آبای ، آیی، ایکه،

پدر = آتای، آبی، آغای

مادرکلان = آپای ، آجی

خانم اشراف= آغه

حالا = آکو،اینیالی

جنزده گی = انگلتو،سایه تو

برخاستن = ارخستو،وارخلجی

ارباب = آولوغ ، شریگ،خان

شرم و حیا = آی برخوردو،تنک روی

ناخن = آخو ، ناخو

رویش کاری = اوداو

دبل وضخیم = اوستور ، غوده، دبل

همسرو خانم = آوتینه ، خاتو ، سیاسر

مادر اندر = آچه ، میندر

تخمین = ادلقه ، اتکل

مادرکلان پدری = آچول ، بکله ، بابه

دفع زهرمار = آووسو

شراره آتش = آله مگده ، النگ

پشت گردن = اله مغه

حرص وآذزیاد = آپه له ، آوول

مریضی دندان حیوان= آمرو

صرفه جوئی = ایلای

انبارسنگها = اوبه، جغله

افواه و تبلغات = اله هوئید

همانطور = اموتوراونورقم

صداکشیدن سگ = اوله جی

غذای شکمبه گوسفند = اورگوماج

آرزو ومیل = آغو،ده دو گرفته

اتسه زکام = آپچی ، بنی زدو ، آوبنی گگ

الماسگ = آتیشگ،جیل پاره شدن

حدس وگمان = اتکلی ده شانمه

سیفلیس = آتیشگدانه

تخمین = اتاله ، برابر

زکام = آوچی

بیگانه = آتره کی، بیگنه و غیره

عهد و پیمان = آد، واده، لوض

شاخه = اوچغ، شخچل

احتیاط = آدوله ، ایتیاد

دورنگ = آله، اله گگ

بی عقل = الته ، دیونه،کموش

خوف وترس = آله ده ، وشبورغو

استاده کردن = ارخال جی

مانده شدن = الدره ، ایبره

عجله وشتاب = اوول

فریبکارودروغگو = آبول، چالوس

رقصیدن نشسته = آخوچای

غوغاوهیاهو = ایقسراگ ، قیغسگ

وقت وزمان = اوچور، لازه

توجه = اوش

نفستنگی وخستگی = این نا سگ

اینجا ودرین محل = این جی

فاژه کشیدن = ایسنه ده

شعله آتش = اله مگ، النگ

حمله کردن = آله کدو، توپ کدو، توپ اشتو

آهسته گذاشتن = دمراس بیل

حالا = ایساه، آکو، اوخته

آتش کردن = ایله سو

بیکاره = آی دو، ایله خور

زخمی = آوگار،اوگر

علف = آوجار، الاف

مزاجهای مختلف = آوباد

انواع آش = اوگره

تخمین کردن = ادلقلجی

خفگ کردن = ا فاگ دلجی

عقیم کردن = اخته دلجی

جادوکردن = آواسودلجی

گام انداختن = الغودلجی

گپ بیهوده = آولمو

گذر از آب = آوپره

اساس وبنیاد = آوداو

گوشت رانگوسفند = آله مه غه

بسته کردن پایحیوان = ایشکیل

مادرپدرکلان = آچه که لو

چوبدراز برای زراعت = آله کش

خزنده شترمانند = شوتوربوغدی

هموارکردن = آواردلجی

بوته کوهی برایریسمان = الترغو

توپک دهن خورجین = ایلمک

اشاره = ایلمگ

محافظ = ایله غو

تنفس تندمریض = اینه جه

موج زدن آتش = النگکس

انگشت کلاندست = ایرتکه، ایرکه

بزنرقوی = ایرگاچ، تکه

گیاه برای زخم = ایرومقره

سوراخ دسته بیل = انغو

چیزیراجستجوکردن = ایله بورشدو، پالیدو

اخراج ازمجلس = ایل برغو

عاجزوخسته = ائیز

چوکات زیردروازه = ایرگینگ

دهلیز = پس درگه

تکیه کردن = اینه که دلجی

همراهی کردن = اولبورغو

قرض اندک = آنجگ مانجگ

کمینگاه = آیبور

موی نرم بز = آدوپه دول

غم واندوه = ا یناو

بوجول بازی = آپو

نفرین شده = اوقره خور، سرنارسیده

خودمانی = ایلوغیل

درحیرت مانده = انگوبنگ

متردد ودودل = ایلنگ سیلنگ

پالیدن = اپله

گره خورد = ایلمگ

نسلگیری حیوان = اپیره ، ووگور

آرامشدن = اموجی

تهدیدکردن = اخوداب دلجی، اوش بور کدو

ازرمه جداشدن= اپلتری

اشتیاق = اجورغه

بزآهو = ارغلی

مسابیقه اصپ= جوره

گیاه نوروئیده = اله سو

کنایه وطعنه = آیه دگ

پوست قاف = الیله

شبپرک چرمی = ایلگینگ

شرم وحیا = ایبیرشیبیر

جویچه آبیاری = اوروغچر

کف زمین دریا = آوخه نه

علاقه جنسی حیوان= آی ریغ

ناله وگریه = آنجه له

پرنده آبی زردرنگ = انغیر

درخت کوهی = ایرغای

کیسه دباغی شده = آمبو

شاخه شاخه = آچه لی

کیسه دراز پول = امپو

لبه تیزظرف = ایرماغ

بغل ایستادشدن = ایل کامرو

تسمه زین اسپ = اخته سو

بلندنمودن گوش حیوان = اووج

بیتابی از پورخوری زیاد = ایلدره، پیچتاو

باغیرت وباننک = ایرکه تو، ننگی

بااطمینان وفارغ البال = اوماق بله

پندیده گی = امس

خواب آلود = اورگیله

چطور شد؟ = چناس شد؟

نامزادی = خویشی کسی

عروسی = طوی

رها کردن = ایله کدو، پورته کدو و پور موشت کدو

نگاه کردن = توخ کدو،  سیل کدو و دیدو

دویدن = خیز کدوف دویدو و پورته ایشتو

آب ضرف شویی = دیشتک، تیرآو

پیاله = پیله

کاسه یاظرف = جمکوسه، پیله کسه

بعد = ووسه، ازی ووسو

همسر = خاتو، آوتینه، سیاسر و آیه بدکیچا

چاق و پور زور= میته، چپرغت، لوکوور

کمزور = کمجنسک، بدک و لاغرک

زن برادر شوهر = ابسو

دشمن نزدیک = سیال، اودور زاده، سیال بچه

چشم = ووقره، چشیم و دیده

زبان = زیبو

پا = پای، پایچه، قی

سر = تولغه

دروازه = درگه